Ünite 2 - Finansal Varlıklarda Değerleme
DEĞER KAVRAMI
Defter Değeri: İşletmelerde öz kaynakların muhasebe kayıtlarında yer alan değerini ifade eder.
Piyasa Değeri: Bir varlığın alıcı ve satıcı arasında el değiştirmesi halinde oluşan fiyattır.
Gerçek Değer: Bir varlığın sağlayacağı nakit akımları ve riskine bağlı olarak değerleme yoluyla belirlenen değeridir.
Entelektüel Sermaye: İşletmelerde, bilgi, beceri, insan sermayesi, marka vb. unsurları içeren, maddi duran varlıkları kapsamı dışında kalan sermayedir.
Tasfiye Değeri: Bir işletmenin tüm varlıklarını satışıyla elde edilen gelirden, tüm borçlar ödendikten sonra kalan değerdir.
İşleyen Teşebbüs Değeri: Faaliyetlerine devam eden bir işletmenin devredilebilmesi durumunda bulacağı değeri ifade eder.
Nominal Değer: Finansal varlıkların üzerinde yazılı olan değerdir.
Net Aktif Değeri ve Aktif Değeri: İşletmenin varlıklarının toplam cari değeri, aktif değerdir. İşletmenin aktif değerinden borçların cari değeri çıkarılması sonucunda net aktif değere ulaşılır.
Hurda Değer: Bir varlığın ekonomik ömrü sonunda sahip olduğu değerdir.
DEĞERLEME
Değerleme İhtiyacını Ortaya Çıkaran Sebepler
- Halka Arz: Hisse senetlerinin geniş kitlelere çağrı ve ilan yoluyla satılmasıdır.
- Erken Aşama Finansmanı: Öz sermaye fonları, risk sernaye kuruluşları ve melek yatırımcılar tarafından yeni kurulan işletmelere gelişimin sağlanabilmesi amacıyla tahsis edilen fonlardır.
Etkin Piyasalar Hipotezi ve Değerleme
Etkin Piyasalar Hipotezi: Finansal varlıkların gerçek değerleri ile fiyatlarını açıklayan hipotezdir.
Piyasa Değerleme ve Gerçek Değer İlişkisi
Piyasa değeri, basit olan bir varlığın arz ve talebe bağlı olarak belirlenen fiyattır ve piyasalar üzeriden gözlenmesi mümkündür. Gerçek değer ise, doğrudan duğruya gözlenmemekte; ancak belirli yöntemlere dayanarak tahmin edilmektedir.
DEĞERLEMEDE KULLANILAN YÖNTEMLER
- İndirgenmiş nakit akımları yöntemi,
- Çarpanlara dayalı değerleme,
- Genel opsiyonlara dayalı değerleme,
- Alternatif değerleme yaklaşımları
Opsiyon: Belirli bir varlığı, ileri bir tarihten bugüne anlaşılan bir fiyattan satma ya da satın alma hakkı veren sözleşmedir.
İskonto Oranı: Fırsat maliyeti, istenen getiri oranı ya da sermaya maliyeti kavramları ile eş anlama sahiptir ve indirgenen nakit akımları riskini de kapsar.
Beklenen Nakit Akımları: Yatırımlardan sağlanacak gelirler, kâr payları, faiz ödemeleri ya da sermaye kazançları gibi değişik türlerde olabilen nakit akımlarıdır.
Reel Risksiz Faiz Oranı: Enflasyon ve riskin olmadığı ortamda geçerli faiz oranıdır.
Çarpanlara Dayalı Değerleme
- Fiyat/Kazanç Oranı: Hisse senedinin piyasa değerinin hisse başına kazanca bölünmesiyle bulunan, hisse senedine kazancın kaç katı değer biçildiğini gösteren bir orandır.
- Piyasa Değeri/Defter Değeri: Hisse senedinin piyasa fiyatının defter değerinden kaç kat fazla olduğunu gösteren bir değerdir.
- Fiyat/Nakit Akım Oranı: Hisse senedinin piyasa fiyatı ile nakit akımları arasındaki ilişkiyi yansıtan oranıdır.
- Tobin q Oranı: Varlıkların piyasa değeriyle yenileme maliyetleri arasında ilişki kuran orandır.
Reel Opsiyonlara Dayalı Değerleme
Reel Opsiyon: Finansal opsiyonların değerleme teorisinden faydalanılarak gerçek varlıkları değerlemeye olanak sağlayan opsiyonlardır.
TAHVİL DEĞERLEMESİ
Tahvillerden sağlanan nakit akımlarının bugüne indirgenmesinde iskonto oranı olarak istenen getiri kullanılır.
Tahvillerde Risk
- Faiz Oranı Riski: Piyasa faiz oranlarının değişiminden kaynaklanan bir risktir.
- Ödenmeme Riski: Tahvilin faiz ve anapara ödemelerinin zamanında yapılmaması ile ilgili risktir.
- Geri Çağırma Riski: Tahvillerin vadeden önce geri çağrılması durumunda ortaya çıkan risktir.
- Likidite Riski: Tahvilin istendiğinde, kolaylıkla nakde dönüştürülmemesiyle ortaya çıkan risktir.
- Enflasyon Riski: Enflasyondaki değişmelerin tahvil veriminde olan etkisini gösteren risktir.
- Yeniden Yatırım Riski: Tahvillerden sağlanan nakit akımlarının yeniden yatırıma yönlendirilmeiyle elde edilecek getirilerdeki değişikliği ifade eden risktir.
Durasyon: Tahvillerde faiz oranları ile piyasa arasındaki ilişkiyi açıklayan doğrusal bir ölçüttür.
|
