Açık Öğretim İşletme Ders Notları - Ünite 3

Ünite 3 - Sermaye Bütçelemesi

YATIRIM KAVRAMI VE YATIRIM TÜRLERİ

Yatırım Türleri

Komple Yeni Yatırımlar: Mal ve hizmet üretimine yönelik olarak ana makine ve teçhizat ile yardımcı tesisleri içeren, gerektiğinde arazi-arsa, bina-inşaat harcamalarını da kapsayan, mevcut tesis veya alt yapıdan farklı özelliğe sahip yatırımlardır.
Yenileme Yatırımları: Üretimin devamlılığı açısından, tamir, bakım ve her onarıma rağmen eskimiş ve çalışmaz hal gelmiş bir varlık veya tesisin yerine aynı niteliği olan ve aynı üretim faaliyetinde kullanılacak olan yeni bir varlığın ya da tesisin satın alınması için yapılan yatırımlardır.
Tevsii Yatırımları: Mevcut bir yatırıma ilave üretim hattı veya makine ve teçhizat ilave yapılması suretiyle üretim miktarının artırılması veya yeni bir yatırım özelliği taşımayan, mevcut üretim hattında yer alan makine ve teçhizatların bir bölümünün değiştirilmesi ile ilgili yatırımlardır.
Tamamlama Yatırımları: Tesisin eksik kalan kısımlarının tamamlanması için yapılan yatırımlardır.
Modernizasyon Yatırımları: Daha çok maliyet tasarrufu sağlamak, üretim kapasitesini yükseltmek amacıyla yapılan yatırımlardır.
Darboğaz Giderme Yatırımları: Üretimde darboğaza neden olan olayları gidermek amacıyla yapılan yatırımlardır.
Kalite Düzeltme Yatırımları: Üretilen malların kalitesini yükselterek, pazar payını korumak ya da arttırmak için, mamulün kalitesini yükseltici etki yapacak yatırımlardır.
Entegrasyon Yatırımları: Mal ve hizmet üreten tesislerin mevcut üretim hatlarında elde edilen nihai ürüne bütünleyici nitelikte ara malı verecek veya üretilmekte olan nihai ürünü ara malı olarak kullanabilecek şekilde, mevcut tesise ileri veya geriye doğru entegre olan, yatırımın konusu ve projenin içinde veya aynı yerde aynı tesis bünyesinde olan yatırımlardır.
Finansal Kiralama Yatırımları: Bir tesisin tamamının ya da bir kısmının, belirli bir süre için kullanma hakkına sahip olmak amacıyla gerçekleştirilen yatırımlardır.
Nakil Yatırımları: Taşıma işlemi için yapılan yatırımlardır.

YATIRIM ALTERNATİFLERİNİ DEĞERLEME

Sermaye Bütçelemesi: Kârlı yatırım projelerinin araştırılması, analiz edilmesi ve en uygun yatırım projesinin seçim sürecidir.

Beklenen Nakit Akışları

Yatırım projesinden gelecekte beklenen gelirlerden, giderlerin ve vergi yükümlülüğünün çıkarılmasıyla elde edilecek vergi sonrası kâra, nakit çıkışı gerektirmeyen gider olan amortismanlarında eklenmesiyle bulunan tutardır.

Yatırımın Ekonomik Ömrü: Bir yatırımın faydalı olarak üretimde kullanılabileceği süreyi ifade eder.

Kalıntı(Hurda) Değer: Makine, teçhizat vb. gibi yatırımlarda, bu yatırımın gerçekleşmesinden belli bir süre sonra makine ve teçhizatın ekonomik ömrünün dolması nedeniyle, satılması halinde elde edilen tutardır.

Yatırımdan Beklenen Verim veya Getiri Oranı: Bir yatırım projesinin gerçekleştirilebilmesi için o projeden istenen, o proje için uygun görülen getiri oranıdır.

Sermaye Bütçelemesinde Reel Opsiyonlar

Reel Opsiyon: Yatırımların değerlendirilmesi amacıyla finansal opsiyonların yatırım alternatiflerine uyarlanması sonucunda meydana gelen opsiyonlardır.
Terk Etme Opsiyonu: Yöneticilerin projeden vazgeçme imkanını dikkate alan opsiyondur.
Genişleme Opsiyonu: Yatırım projesinin başarılı olması sonucunda projenin doğmasıyla meydana gelen opsiyondur.
Erteleme Opsiyonu: Yatırım ile ilgili ilave bilgilerin alınabilmesi, projede yapılabilecek değişimlere olanak tanınması amacıyla alınacak erteleme kararları hakkındaki opsiyondur.