Ünite 3- İş İlişkisinin Ücret, Zaman ve Kişiler Bakımından Düzenlenmesi
ÜCRETİN TANIMI VE UNSURLARI
Genel anlamda ücret bir kimseye bağlı bir iş karşılığında işveren veya üçüncü kişiler tarafından sağlanan ve para ile ödenen tutardır.
Ücret Türleri
- Zamana Göre Ücret: Ücretin çalışılan süreye bağlı olarak ödenmesi halinde zamana göre ücret söz konusu olmaktadır.
- Akort Ücret: Yapılan işe bağlı olarak hesaplanan ücret türüdür.
- Götürü Ücret: Hukuki yönden akort ücret ile götürü ücret arasında fark olmamakla birlikte götürü ücret, yapılan işin sonucuna göre hesaplanan ücret türüdür.
- Yüzde Usulü Ücret: Otel, lokanta, eğlence yerleri, vb. yerlerde uygulanan bir ücret türüdür.
- Prim: Prim, işçinin bireysel olarak veya grup içinde büyük bir çaba göstererek yapmış olduğu işi ödüllendirmek amacıyla ödenen ek bir ücrettir.
- İkramiye: İkramiye, işveren tarafından işçinin yaptığı işten duyulan memnuniyeti göstermek amacıyla veya yeni yıl, evlenme ve doğum gibi bazı nedenlerle verilen ek bir ödemedir.
- Komisyon Ücret: İşçinin yaptığı iş sonucunda işverene sağladığı menfaat üzerinden veya işçinin gerçekleştirdiği işlem üzerinden belirli bir yüzdeye göre veya sabit olarak belirlenen bir paranın ödendiği bir ücret türüdür.
- Kârdan Pay Alma: İşyerinin elde ettiği kârın bir bölümünün çalışanlara onları işyerine bağlamak ve verimliliği arttırmak gibi nedenlerle ödenen bir ücret türüdür.
Ücretin Belirlenmesi ve Asgari Ücret
Asgari ücret, işçilere normal bir çalışma karşılığı ödenen ve işçinin gıda, konut, giyim, sağlık, ulaşım ve kültür gibi zorunlu ihtiyaçları günün fiyatları üzerinden asgari düzeyde karşılamaya yetecek ücreti ifade eder.
Ücretin Ödenme Şekli: Ücret, prim, ikramiye ve bu nitelikteki her çeşit istihak, kural olarak Türk parası ile ödenir.
Ücretin Ödenme Yeri: Meyhane vb. eğlence yerleri ile perakende mal satan dükkan ve mağazalarda burada çalışanlar hariç, ücret ödemesi yapılamaz.
Ücret, işyerinde veya özel olarak açılan bir banka hesabına ödenir.
Ücret Ödeme Zamanı: İş Kanunu'na göre ücret, en geç bir ayda ödenir. Ancak iş sözleşmelerinde ödeme süresi bir haftaya kadar indirilebilir.
Ücret Hesap Pusulası: İşveren, işçiye işyerinde veya bankaya yaptığı ödemelerde ücret hesabını gösteren imzalı ve işyerinin özel işaretini taşıyan bir pusula vermekle yükümlüdür.
|
